1. Atal Damweiniau
Pan fo damweiniau'n digwydd, mae'n hanfodol bod y rheolwr / perchennog yn gwneud y canlynol:
- Archwilio'r gweithle a'i weithgareddau i asesu beth allai fynd o'i le.
- Dewis rheoli diogelwch i atal damweiniau rhag digwydd.
- Darganfod beth achosodd y ddamwain.
- Sefydlu mesurau iechyd a diogelwch a'u harchwilio ar hap yn rheolaidd i sicrhau eu bod yn cael eu gwneud.
Ymhlith ffactorau a allai gyfrannu at ddamweiniau yn y gegin mae:
- Staff yn gweithio pan fyddant yn sâl neu flinedig.
- Cadw ardaloedd blêr e.e rhwystro rhodfa neu diffyg glanhau hylifau a gollwyd.
- Staff heb ddilyn trefnau: h.y. codi arwyddion 'llawr gwlyb' wrth fopio'r llawr.
- Staff heb gael hyfforddiant priodol i ddefnyddio offer fel cyllyll, peiriannau tafellu bwyd neu brosesyddion bwyd.
- Staff yn defnyddio clytiau popty llaith i drin tuniau a sosbenni poeth.
- Dim goruchwyliaeth neu oruchwyliaeth gwael gan reolwyr.
- Staff yn anwybyddu rheolau Iechyd a Diogelwch.
- Dim yn gwisgo esgidiau diogelwch priodol.
Atal Damweiniau yn y Gegin
Fe all y gegin a'r ardal paratoi bwyd fod yn lle peryglus. Mae nifer o ffactorau'n cyfrannu at hyn ac mae ffyrdd o atal damweiniau yn y gegin yn cynnwys y canlynol:
Lloriau
- Mopio holl golledion cyn gynted ag y cânt eu gweld.
- Cadw arwyneb holl loriau mewn cyflwr da.
- Cadw'r llawr yn lân bob amser.
- Cadw'r llawr yn rhydd o rwystrau.
- Sicrhau bod holl aelodau'r staff yn codi arwydd 'Llawr Gwlyb' os bydd unrhyw golledion.
- Holl aelodau'r staff i wisgo esgidiau gwrthlithro yn y gegin.
Offer trydanol
- Peidio â gweithredu unrhyw offer trydanol gyda dwylo gwlyb.
- Defnyddio'r offer priodol ar gyfer y gwaith a dilyn y cyfarwyddiadau defnyddio.
- Dim ond defnyddio offer trydanol ar ôl cael hyfforddiant ac awdurdod i wneud hynny.
- Cadarnhau bod yr offer yn gweithio cyn ei ddefnyddio a hysbysu unrhyw nam i'r rheolwr.
- Peidio â defnyddio unrhyw offer trydanol os ydyw wedi ei ddifrodi mewn unrhyw fodd.
Ffriwr saim dwfn
- Peidio â rhoi unrhyw fwyd gwlyb mewn ffriwr saim dwfn.
- Dim ond llenwi'r olew hyd at y lefel benodedig.
- Rhoi bwyd yn y ffriwr saim dwfn yn ofalus iawn.
- Newid yr olew'n rheolaidd.
- Glanhau pob rhan o'r ffriwr saim dwfn yn rheolaidd gan dynnu holl ronynnau bwyd.
Cyllyll
- Peidio â rhoi unrhyw gyllyll yn y sinc golchi llestri neu ar i fyny mewn peiriant golchi llestri.
- Cadw carnau cyllyll yn lân ac yn rhydd o saim.
- Defnyddio cyllell o'r maint cywir ar gyfer y gwaith.
- Cadw holl gyllyll yn finiog - mae angen pwyso mwy wrth ddefnyddio cyllell sydd heb fin.
- Cadw holl gyllyll ymhell o ymyl y fainc weithio.
- Golchi holl gyllyll rhwng darnau o waith i osgoi croes halogi.
Bwyd
- Cadw bwyd amrwd a bwyd sydd wedi'i goginio ar wahân.
- Fe all rhewfwyd achosi llosgiadau.
- Gofalu wrth agor potiau a thuniau.
- Rhoi gwybodaeth fanwl ac eglur ynghylch elfennau cysylltiedig ag alergeddau bwyd.
- Fe all esgyrn pysgod a chig achosi toriadau.
Tân
- Sicrhau bod pawb yn gwybod am y rheoliadau tân yn y gweithle.
- Peidio â delio â thân mwy na phadell ffrio.
- Peidio â rhoi unrhyw glytiau popty ger fflam agored na thros ddrws y popty.
- Sicrhau bod blanced dân ger y stôf.
Dillad
- Gwisgo dim ond esgidiau gwrthlithro yn y gegin.
- Peidio â gwisgo unrhyw emwaith.
- Gorchuddio holl wallt gyda het.
- Gwisgo gwisg lawn pen-cogydd.
Ymddygiad
- Peidio â rhedeg yn y gegin.
- Dilyn y Trefnau Iechyd a Diogelwch bob amser.
- Canolbwyntio ar y gwaith dan sylw.
Glanhau
- 'Glanhau wrth fynd' bob amser.
- Peidio â chymysgu cemegau glanhau.
- Cadw holl gynhyrchion glanhau / cemegau oddi wrth fwyd.
- Wrth ddefnyddio cynhyrchion glanhau, dilyn y cyfarwyddiadau ar sut i ddefnyddio'r cynnyrch yn gywir.
- Defnyddio'r cynnyrch glanhau ar y cryfder cywir.
- Peidio fyth â rhoi cemegau glanhau mewn gwydr neu gwpan.
Cadw offer
- Cadw holl offer cegin yn y man cywir, h.y. cyllyll cegin mewn drôr.
- Diffodd holl offer trydanol ar ôl ei ddefnyddio.
- Sicrhau bod holl offer cegin yn lân cyn ei gadw.
Offer trwm fel sosbenni
- Gofyn am gymorth i gario darnau mawr o offer fel sosbenni.
- Gosod sosbenni mawr yng nghefn y stôf.
- Defnyddio clytiau popty sych a heb ddifrod i symud sosbenni a thuniau o'r stôf.
2. Trefnau Damweiniau
Mae angen i gyflogwyr gwybod am ddamweiniau gan gynnwys rhai dibwys, er mwyn eu hatal rhag digwydd eto.
Mae nifer o gamau i'w dilyn sy'n berthnasol i'r holl staff.
- Hysbysu holl ddamweiniau, dim ots pa mor ddibwys, i'r rheolwr gan ddilyn y drefn yn y sefydliad.
- Mae angen i'r rheolwr ymchwilio i achos y ddamwain.
- Mae angen i'r rheolwr bennu rheolaeth i atal materion iechyd a diogelwch yn y dyfodol.
- Rhaid cadw cofnod o holl ddamweiniau, dim ots pa mor ddibwys, ac unrhyw broblemau'n ymwneud â gwaith.
- Rhaid hysbysu damweiniau penodol i'r Awdurdodau Gorfodi, gan gynnwys:
- Marwolaeth
- Unrhyw fath o anaf, digwyddiad peryglus neu afiechyd a bennwyd yn ôl y gyfraith
- Unrhyw anaf sy'n peri absenoldeb o'r gwaith am fwy na 3 diwrnod
- Aelod o'r cyhoedd yn gorfod mynd i'r ysbyty ar unwaith.
- Annog cydweithredu â'r gweithlu.
- Sicrhau bod pawb yn dilyn cyfarwyddiadau ac yn defnyddio trefnau diogel.
3. Trefnau Cymorth Cyntaf
Hyd yn oed yn y ceginau mwyaf trefnus, bydd damweiniau'n digwydd. Felly, mae'n bwysig deall cymorth cyntaf sylfaenol.
Mae gan Gymorth Cyntaf dair egwyddor 'A':
- Arbed bywyd
- Atal rhag mwy o niwed.
- Amddiffyn y rhai a anafwyd.
Rhaid bod Cymhorthydd Cyntaf penodedig ar gael pryd bynnag y bo pobl yn gweithio.
Mae cyfrifoldeb yn cynnwys:
- Gofalu am yr Offer Cymorth Cyntaf.
- Sicrhau bod y Cymorth Cyntaf ar gael bob amser.
- Cymryd yr awenau pan fydd rhywun yn cael anaf neu'n sâl.
- Galw'r gwasanaeth brys os bydd angen.
Rhaid bod Cymhorthwyr Cyntaf wedi cael hyfforddiant a thystysgrif arbennig. Felly, ni ddylai rhywun heb hyfforddiant roi triniaeth feddygol i rywun a anafwyd ond gallant gadw'r unigolyn yn gyffyrddus cyn i'r meddyg gyrraedd.
Darparu Cymorth Cyntaf
Dan Reoliadau Iechyd a Diogelwch (Cymorth Cyntaf) 1981.
Y ddarpariaeth ofynnol:
- Rhaid bod Blwch Cymorth Cyntaf yn cynnwys nwyddau addas fod ar gael.
- Mae angen o leiaf 1 Blwch Cymorth Cyntaf ar gyfer pob 150 o bobl, (gan ddibynnu ar faint y perygl).
- Mae angen o leiaf 1 Cymhorthydd Cyntaf ar gyfer pob 150 o bobl, (gan ddibynnu ar faint y perygl).
- Rhaid bod Cymhorthydd Cyntaf ar gael pryd bynnag y bo pobl yn gweithio.
- Rhaid bod Blychau Cymorth Cyntaf o fewn cyrraedd holl aelodau'r staff.
- Rhaid bod pob gweithiwr yn gwybod pa drefniant Cymorth Cyntaf sydd ar gael.
- Rhaid gwirio Blychau Cymorth Cyntaf yn rheolaidd.
Cynnwys Gofynnol Blychau Cymorth Cyntaf
Caiff y canlynol eu hargymell lle nad oes unrhyw beryglon arbennig:
- Canllawiau Cymorth Cyntaf
- 20 dresin glynol di-haint mewn clawr ac o wahanol feintiau
- 2 o badiau llygad di-haint gydag atodion
- 6 rhwymyn trionglog mewn cloriau ar wahân
- 6 pin cau
- 6 o ddresins clwyfau difeddyginiaeth, di-haint mewn cloriau unigol canolig eu maint, 2 fawr a 3 mawr iawn.
- 1 pâr o fenig untro
Rhai o'r damweiniau mwyaf cyffredin sydd angen Cymorth Cyntaf yn y gegin yw:
- Llosgiadau oherwydd ager, dŵr berwedig neu saim poeth. Os yw rhywun yn llosgi gyda dŵr poeth neu wres o'r popty, dylid oeri'r rhan o'r corff mor fuan ag y bo modd a gofyn am sylw meddygol os yw'r llosg yn fwy na darn 10c.
- Os yw rhywun yn llosgi gyda saim poeth, bydd angen cymorth meddygol ar unwaith. Sylwch: mae dŵr yn berwi ar 100°C ond fe all saim poeth gyrraedd tymheredd o 180°C wrth ffrio'n ddwfn ac, felly, mae'n beryglus iawn.
- Toriadau: golchi a gorchuddio gyda phlaster lliw glas. Os nad yw'n atal y gwaedu, dal y rhan a anafwyd uwchlaw'r galon a phwyso'n drwm.
- Bagliadau: bydd bagliadau'n digwydd yn aml oherwydd lloriau gwlyb neu seimllyd. Os bydd rhywun wedi ei anafu ac yn gorwedd ar y llawr, ni ddylid helpu iddynt godi ond gadael iddynt godi dan eu pwysau eu hunain a galw am y Cymhorthydd Cyntaf.