1. Safonau Diogelwch Bwyd
Pwysigrwydd safonau diogelwch bwyd:
- Os ydych chi'n person sy'n trin bwyd mae'r cyfrifoldeb arnoch chi i sicrhau nad yw unrhyw fwyd a driniwch – trwy baratoi, coginio neu weini – yn achosi unrhyw salwch neu niwed.
- Mae'r cyfrifoldeb arnoch chi i gadw bwyd yn ddiogel.
Os na fyddwch yn dilyn safonau diogelwch bwyd:
- Fe all cwsmeriaid fynd yn sâl neu gael niwed a byddant yn cwyno.
- Bydd y busnes yn cael enw drwg am ansawdd bwyd ac fe allwch golli cwsmeriaid gan beri bod y busnes yn cau.
- Efallai y byddwch yn gorfod taflu neu waredu'r bwyd, fydd yn effeithio ar elw'r busnes.
- Efallai y bydd hawliadau cyfreithiol yn erbyn y busnes.
Os bydd pawb sy'n trin bwyd yn dilyn y safonau diogelwch bwyd yn y busnes
- Bydd holl fwyd sy'n cael ei baratoi, ei goginio a'i weini'n ddiogel i'w fwyta.
- Bydd costau bwyd yn lleihau a bydd elw'n cynyddu.
- Bydd y busnes yn cydymffurfio â holl Reoliadau Diogelwch Bwyd.
- Bydd yn gwella enw da'r busnes ac yn annog canran uwch o gwsmeriaid i ddychwelyd.
- Bydd yn lleihau gwastraff.
- Bydd yn gwella ysbryd y staff ac yn gwella sicrwydd eu swyddi.
2. Y Gyfraith
Diogelwch Bwyd a'r Gyfraith
- Yn 1984 roedd tua 21,000 o achosion o wenwyn bwyd yng Nghymru a Lloegr.
- 94,000 yn 1998.
- 70,000 yn 2004.
Ffynhonnell: (NOIDs)
Rhaid nodi bod y ffigurau uchod yn llawer is na'r gwir ffigwr oherwydd nad yw llawer o achosion yn cael eu hysbysu bob blwyddyn.
Trinwyr bwyd a'r Gyfraith
- Mae cyfrifoldeb cyfreithiol ar bawb sy'n trin bwyd i gadw bwyd yn ddiogel.
- Mae cyfrifoldeb cyfreithiol hefyd ar bobl eraill y gallai eu gwaith effeithio ar ddiogelwch bwyd, fel glanhawyr, i warchod bwyd rhag unrhyw halogiad.
Cyflogwyr a'r Gyfraith
Rhaid:
- Cofrestru'r eiddo bwyd gyda'r awdurdod gorfodi lleol.
- Sicrhau fod offer eiddo bwyd yn atal halogiad neu unrhyw beth a allai arwain at salwch neu anaf.
- Bod â chyfleusterau ymolchi digonol a threfniadau ar gyfer hylendid personol.
- Bod â chynllun ar gyfer dadansoddi peryglon bwyd a lleihau risg unrhyw beryglon i ddiogelwch bwyd.
- Sicrhau bod holl staff trin bwyd yn cael hyfforddiant a goruchwyliaeth sy'n briodol. Rhaid cofnodi hyfforddiant e.e. 'Hyfforddiant Diogelwch Bwyd 1.4.2017'.
3. Safonau diogelwch bwyd allweddol
- Gwarchod bwyd rhag unrhyw beth a allai arwain at salwch neu niwed.
- Cadw'r gweithle a chi eich hun yn lân bob amser.
- Dilyn holl reolau ar gyfer diogelwch bwyd yn y gweithle.
- Golchi eich dwylo cyn, yn ystod ac ar ôl trin bwyd.
- Hysbysu eich rheolwr o unrhyw beth a feddyliwch allai effeithio ar ddiogelwch bwyd.
- Mynychu hyfforddiant diogelwch bwyd sy'n berthnasol i'ch cyfrifoldeb fel person trin bwyd.
4. Rheoliadau
- Rheoliadau Hylendid Bwyd (Cymru), 2006.
- Rheoliad Rhif (EC) 852/2004 ar hylendid bwyd.
- Rheoliadau Labelu Bwyd (1996)
- Marcio Sypiau (1996)
- Rheoliadau Bwydydd a Rewyd yn Gyflym (1990) a ddiwygiwyd yn (1994)
- Deddf Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith 1974
Rheoliadau Hylendid Bwyd (Cymru), 2006.
- Bod yr ardal fwyd yn lân ac yn cael ei chynnal mewn cyflwr da.
- Wedi'i dylunio a'i hadeiladu i ganiatáu arferion hylendid da.
- Bod â chyflenwad digonol o ddŵr yfed.
- Bod â rheolaeth ar blâu.
- Bod â goleuo digonol.
- Bod ag awyru digonol.
- Bod â thoiledau glân nad oes cysylltiad uniongyrchol rhyngddynt â'r cylch paratoi bwyd.
- Bod â chyfleusterau golchi dwylo digonol yn yr ardal fwyd.
- Bod â draenio digonol.
- Bod â rheolaeth dros dymheredd bwyd.
- Fe all rhywun sy'n euog o drosedd o dan y rheoliadau gael dirwy hyd at uchafswm o £5,000.
- Mae gan swyddogion awdurdodedig hawl mynediad ar unrhyw adeg resymol.
Rheoliad Rhif (EC) 852/2004 ar hylendid bwyd.
Prif ofynion y rheoliad hwn yw:
- Rhaid i weithredwyr bwyd fod â threfn o'r enw HACCP – dadansoddiad peryglon a mannau rheoli allweddol – trwy nodi man rheoli allweddol (CCP) a gweld bod rheolaeth yn bodoli i leihau'r perygl.
- Gofynion Hylendid Cyffredinol: Rhaid cadw'r canlynol yn lân a'u cynnal yn dda: Toiledau, sinciau golchi dwylo, awyru, goleuo, draenio, cyfleusterau newid ar gyfer staff a defnyddio glanhawyr a diheintyddion.
- Rhaid symud gwastraff bwyd o'r ardal trin bwyd mor fuan ag y bo modd.
- Rhaid i bawb sy'n trin bwyd gynnal hylendid personol i safon uchel.
- Lapio bwyd: rhaid i ddeunydd sy'n cael ei ddefnyddio i lapio a phacio bwyd beidio â bod yn ffynhonnell halogiad.
- Trin â gwres: rhaid i broses trin â gwres fod yn ddigonol i atal rhag halogi unrhyw gynnyrch bwyd.
- Hyfforddiant: rhaid i holl drinwyr bwyd gael hyfforddiant priodol i'w swydd.
Rheoliadau Labelu Bwyd (1996)
Mae'r rheoliadau'n gofyn bod unrhyw fwyd paced yn dangos:- Enw'r bwyd.
- Rhestr o'r elfennau yn nhrefn pwysau.
- Arwydd o ddyddiad 'ar ei orau cyn' (Best Before) neu 'i'w ddefnyddio erbyn' (Use by).
- Unrhyw amgylchiadau cadw arbennig sydd eu hangen.
- Enw a chyfeiriad y gwneuthurwr.
- Tarddle (Origin).
- Cyfarwyddiadau defnyddio.
Marcio Sypiau (1996)
Mae'r rheoliadau'n gofyn bod bwyd paced yn dangos rhif swp (batch number) i gynorthwyo os digwydd gorfod galw cynnyrch yn ôl.
Rheoliadau Bwydydd a Rewyd yn Gyflym (1990 a ddiwygiwyd yn 1994)
Mae'r rheoliadau hyn yn effeithio ar fusnesau sy'n cynhyrchu, cadw, cludo a gwerthu bwydydd a rewyd yn gyflym. Mae hyn yn cynnwys cofnodi tymheredd y bwyd sy'n gorfod cael ei gadw ar neu islaw -18°C. Rhaid cofnodi'r tymheredd a chadw'r cofnodion am o leiaf 12 mis.
Deddf Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith 1974
O dan y Ddeddf hon rhaid i gyflogwyr sicrhau cynnal iechyd, diogelwch a lles gweithwyr. Er enghraifft, dylai tymheredd y cylch paratoi bwyd fod yn rhesymol fel 16°C.