Click here to return home

Cymraeg

Saesneg

Nodiadau

Achles

Manure

Geiriau arall – Tail / dom

Achos astudiaeth

Case study

 

Aeddfedrwydd

Maturity

 

Allbwn

Output

 

Allforion

Exports

 

Anianawd

Temperament

 

Anifail Stôr

Store animal

Anifail ifanc nad sy’n ddigon tew i’w ladd

Ansawdd

Quality

 

Archfarchnad

Supermarket

 

Arddwys

Extensive

 

Arlwyaeth

Catering

 

Arwynebedd cyhyr llygad (cm²)

Eye muscle area (cm²)

Mesur uwchsain o gyhyrau

Asen

Rib

 

Asgwrn pin

Pin bone

 

Atchwanegion

Supplements

Dwysfwydydd a gynigir gyda porfa neu silwair

Barlys / Haidd

Barley

 

Betys porthiant

Fodder beet

 

Bioddiogelwch

Biosecurity

 

Blawd ffa soia

Soya bean meal

 

Blawd had rêp

Rapeseed meal

 

Blendiau bisgedi

Biscuit blends

 

Bôn y gynffon

Tail head

 

Braster

Fat

Bydd braster yn cael ei fesur ar y raddfa 1, 2, 3, 4L, 4H, 5L, 5H gyda 1 y mwyaf tenau a 5H y mwyaf tew

Brid Cyfandirol

Continental breed

Brid yn hanu o Gyfandir Ewrop e.e. Charolais, Limousin, Belgian Blue ayyb

Brid Prydeinig

British breed

Brid yn hanu o Brydain e.e. Y Gwartheg Duon, Henfford, Aberdeen Angus ayyb

Brid Trofannol

Tropical breed

 

Bridio’n bur

Pure breeding

 

Buches eidion

Beef herd

 

Buches gaeedig

Closed herd

Buches sy’n cynhyrchu pob anifail amnewid (benywaidd)

Buches odro

Dairy herd

 

Buches sugno

Suckler herd

 

Bustach

Steer

 

Buwch a llo

Cow and calf

 

Buwch gyflo

In calf cow

 

Buwch sugno

Suckler or Beef cow

 

Bwrw llo

Calving

 

Bwydlen gyfansawdd

Total mixed ration (TMR)

 

Cambylau traws

Transverse processes

 

Cawell asennau

Rib cage

 

Cig gwerthadwy

Saleable meat

 

Cigydd

Butcher

 

Cilgnowr

Ruminant

 

Clefyd heintus

Infectious disease

 

Cofnodi pwysau

Weight recording

 

Costau newidiol

Variable costs

Costau sy’n newid i adlewyrchu maint menter e.e. dwysfwyd, porthiant, gwellt, milfeddygol, marchnata, eraill        

Costau porfeydd

Forage costs

 

Costau porthiant

Feed costs

Cost porthiant

  • fesul kg neu dunnell
  • fesul MJ o ynni

Costau sefydlog

Fixed costs

Costau sy’n anodd eu clustnodi i fenter benodol neu costau sydd ddim yn newid yn ôl maint menter y costau sefydlog. Y prif gostau sefydlog yw adeiladau, peiriannau, llafur, pŵer (olew a thrydan), cynnal a chadw, llogau ar fenthyciadau, llog gorddrafft, yswiriant, dŵr, teleffon a rhenti

Croesfridio

Cross breeding

 

Cydffurfiad

Conformation

Bydd siâp neu cydffurfiad y creadur yn cael ei fesur ar raddfa E, U+, -U, R, O+, -O, P+, -P gyda E y mwyaf siapus ac yn cario’r pwysau mwyaf o gig a –P y mwyaf onglog a phwysau is o gig

Cyfanswm costau porthiant

Total feed costs

 

Cyfanrwydd corfforol

Structural soundness

Corff iach yn deillio o gydffurfiad y traed a’r coesau

Cyflwr corfforol

Body condition

 

Cyfnod cyfebru (diwrnodau)

Gestation length (days)

Mae cyfnod cyfrebu byr yn golygu lloia haws gan fod pwysau geni’n ysgafnach

Cyfradd hesb

Barren rate

 

Cyhyrau

Muscling

 

Cylchred

Cycle

Y cyfnod y cymer buwch i ail ofyn tarw (21 diwrnod)

Cylchred cyntaf

First cycle

 

Cymhareb trosiant porthi

Feed conversion ratio

Faint o borthiant sydd ei angen i gynhyrchu cynnydd pwysau byw o 1kg

Cynllun iechyd

Health plan

 

Cynllunio porthiant

Feed planning

 

Cynyddbwys

Weight gain

Fel arfer, bydd yn cael ei fesur mewn kg / diwrnod

Deiet gaeaf

Winter diet

 

Diddyfnu

Weaning

 

Diwydiant cig eidion

Beef industry

 

Dofder

Docility

 

Dogn

Ration

 

Dosbarth brasder

Fat class

 

Dwysedd stocio

Stocking rate

 

Dwysfwyd

Concentrates

 

Dynodiad Daearyddol Gwarchodedig

Protected Geographical Indication (PGI)

Statws Undeb Ewrpiaidd sy’n rhoddi sicrwydd o gynnyrch o ansawdd

Eidion

Steer

 

Elfen hybrin

Trace element

 

Elw Bras

Gross Margin

Yr Elw Bras yw’r allbwn heb y costau newidiol. Defnyddir Elw Bras i fesur llwyddiant ariannol menter amaethyddol. Casgliad o weithgaredd sy’n cynhyrchu’r un nwyddau ac yn arddangos yr un nodweddion yw menter.

Erfin

Swedes

 

Gaeafu

Wintering

 

Glaswelltir

Grassland

 

Glawiad

Rainfall

 

Gofyn tarw

Bulling

 

Grawnfwyd

Cereals

 

Grawnfwyd

Cereal

 

Gronynnau bragwyr

Brewers grains

 

Gronynnau distillwyr

Distillers grains

 

Gwartheg llawn-dwf

Mature animals

 

Gwartheg sy’n tyfu

Growing cattle

 

Gwellt

Straw

 

Gwerth bridio tybiedig (GBT)

Estimated breeding value (EBV)

Potensial genetig anifail – medrir ei ddefnyddio er mwyn gwerthuso anifail yn ogystal a gwneud cymhariaeth rhwng gwahanol anifeiliaid mewn brid

Gwerth cig eidion

Beef value

Asesiad cytbwys cyffredinol o werth economaidd anifail ar gyfer cynhyrchu cig

Gwerth lloia

Calving value

Asesiad cytbwys cyffredinol o’r manteision tebygol o ran arian a lles sy’n gysylltiedig a lloia

Gwerth marchnad

Market value

 

Gwerthuso genetig

Genetic evaluation

 

Gwreiddiau

Roots

 

Ffacbys

Pulses

 

Ffrwythlondeb

Fertility

 

Ffrwythlondeb y fuches

Herd fertility

 

Had llin

Linseed

 

Heffer

Heifer

 

Heffrod amnewid

Replacement heifers

 

Hirhoedledd (diwrnodau)

Longevity (days)

Amcangyfrif o oes bridio anifail yn y fuches

Iechyd a lles

Health and welfare

 

Iseldir

Lowland

 

Lwyn

Loin

 

Lladd-dŷ

Slaughterhouse

 

Llaeth 200 diwrnod (kg)

200 day milk (kg)

Rhinwedd llaetha’r fuwch (buwch) neu’r ferch (tarw)

Llawn bwysau

Mature weight

 

Llo

Calf

 

Llo sugno

Suckled calf

 

Lloi a ddiddyfynwyd

Calves weaned / Weaned calves

 

Lloi sy’n marw

Calf mortality

 

Lloia anodd

Difficult calving

 

Maeth

Nutrition

 

Maeth

Nutrition

 

Maetholion

Nutrients

 

Maint

Size

 

Marciwr genynau

Gene marker

 

Marchnad fyw

Live(stock) market

 

Marchnata

Marketing

 

Meincnod

Benchmark

Pwrpas y meincnod ydi cymharu perfformiad system ar fferm gyda perfformiad safonol o fewn y diwydiant

Mewnbwn

Input

 

Mewnforion

Imports

Nwydd sy’n cael ei brynu mewn i’r wlad o economi arall

Morddwyd

Rump

 

Mwydion betys siwgr

Sugar beet pulp

 

Mwynau

Minerals

 

Myswynog

Barren Cow

Gair arall - swynog

Nodwedd mamol

Maternal trait

Ffactorau fel llaethiad sy’n dynodi fam dda

Nodwedd y brid

Breed characteristic

 

Oed gorffen (diwrnodau)

Finishing age (days)

 

Pennu targed

Target setting

 

Pesgi

Finishing

 

Polisi amnewid

Replacement policy

Polisi cyflwyno anifeiliaid newydd i’r fuches e.e. brid, ffynhonnell, oedran ayyb

Porfa

Grazed grass

 

Porfa lled-naturiol

Semi-natural grassland

 

Porfa naturiol

Natural grassland

 

Porfa trofannol

Tropical grassland

 

Porfa tymherus

Temperate grassland

 

Porfwyd / ydd

Forage / s

 

Porthiant

Feed

 

Pwysau carcas (kg)

Carcase weight (kg)

 

Pwysau geni (kg)

Birthweight (kg)

Mae pwysau trwm yn debyg o fod yn gysylltiedig a lloia anodd

Rhinwedd genetig

Genetic trait

 

Rhwyddineb lloia (%)

Calving ease (%)

Canran y lloia heb gymorth

Rhwyddineb rheoli

Ease of management

 

Rhywogaeth

Species

 

Sgôr cyhyredd

Muscle score

Cofnod ar raddfa 1-15 pwynt yn 400 diwrnod oed

Silwair

Silage

 

Silwair cnwd cyfan

Wholecrop silage

 

Silwair corn

Maize silage

 

Startsh

Starch

 

Targed tyfiant

Target growth rate

Cynnydd pwysau (kg/diwrnod) a anelir amdano dros gyfnod penodedig

Tarw

Bull

 

Tarw mamol

Maternal sire

Tarw a ddefnyddir er mwyn cynhyrchu heffrod amnewid

Tarw potel

Artificial insemination

 

Tarw terfynol

Terminal sire

Tarw a ddefnyddir er mwyn cynhyrchu anifail i’w ladd

Tewhau 

‘Fatten’

 

Tirddwys

Intensive

 

Trafod anifail

Stock handling

 

Trwch braster y cefn (mm)

Backfat depth (mm)

Trwch braster ar y cefn

Trwch cyhyrau (mm)

Muscle depth (mm)

Trwch cyhyr ar y lwyn

Twf 200 neu 400 diwrnod (kg)

200 or 400 day growth (kg)

Twf anifail yn ystod oedran cynnar ac ar ôl blwyddyn

Tyfiant

Growth

Cynnydd pwysau (kg) dros gyfnod penodedig

Tymheredd

Temperature

 

Ucheldir

Upland

 

Ymnerth croesryw

Hybrid vigour

Y graddau y mae epil croesfrid o gyplu penodol yn well na bridiau’r rhieni

Ymsymudiad

Locomotion

Hwylustod symudiad anifail

Ysgoth lloi

Calf scour

 

Ysgothi

Scour