1. Asesu Risg – nodi a rheoli peryglon (HACCP)
Cyflwyniad
Mae Deddfau Diogelwch Bwyd yn canolbwyntio ar warchod defnyddwyr rhag salwch a niwed o fwyd.
HACCP: Trefn ar gyfer asesu peryglon bwyd a chyflwyno rheolaeth, monitro a chynnal safonau. HACCP = Dadansoddiad Peryglon a Phwynt Rheoli Critigol.
- Bod â system HACCP.
- Dylunio siart HACCP ar gyfer pob saig trwy ddechrau gyda phrynu'r elfennau a gorffen gyda gweini'r saig.
- Dadansoddi pob cam i benderfynu beth allai fynd o'i le, gan gynnwys, biolegol, ffisegol a chemegol.
- Nodi beth sydd i'w wneud i reoli'r broblem, h.y. sicrhau bod gan bob aelod o'r staff safonau hylendid personol uchel, eu bod yn defnyddio amser a thymheredd i ladd bacteria neu gadw bwyd amrwd a bwyd sydd wedi'i goginio ar wahân.
- Pennu safonau ar bob llwybr critigol. Rhaid i chi gadw nodiadau fod y rheolau rheoli hyn yn gweithio.
- Adolygu'r system HACCP wrth newid rysáit neu ddatblygu saig newydd neu newid unrhyw ddulliau gweithredu yn y gegin.
Rhaid adolygu'r system HACCP bob 12 mis. - Rhaid cadw holl ddogfennau HACCP ac unrhyw nodiadau perthnasol.
HACCP: lluniwyd i gynorthwyo cwmnïau bwyd i leihau'r risg sy'n deillio o beryglon bwyd.
Mae modd lleihau'r risgiau o beryglon bwyd trwy ddilyn y saith cam hyn.
Lleihau Risgiau
- Dadansoddi'r peryglon ar bob cam o drin bwyd.
- Asesu maint y risg o bob perygl.
- Penderfynu beth yw'r pwynt mwyaf critigol, h.y. gallai fod yn rheoli amser a thymheredd.
- Gweithredu rheolaethau priodol i leihau peryglon neu i leihau'r risg sy'n deillio bob perygl.
- Sefydlu trefn fonitro i sicrhau bod y system yn effeithiol.
- Sefydlu trefnau newydd i gywiro unrhyw broblemau a sicrhau bod pob person sy'n trin bwyd yn ymwybodol ohonynt.
- Adolygu'r system wrth newid seigiau neu ddulliau gweithredu.
Pwyntiau rheoli critigol ar gyfer arlwyo
Cam |
Perygl |
Gweithred |
|
---|---|---|---|
1. | Prynu | Fe all bwyd risg uchel fel cig amrwd gael ei halogi â bacteria gwenwyn bwyd. |
|
2. | Derbyn Bwyd | Fe all bwyd risg uchel fel cig amrwd gael ei halogi â bacteria gwenwyn bwyd. |
|
3. | Storio | Fe all bacteria gwenwyn bwyd dyfu ar fwydydd risg uchel a halogi bwydydd eraill. |
|
4. | Paratoi Bwyd | Fe all bwyd risg uchel gael ei halogi â bacteria gwenyn bwyd. Fe all y bacteria dyfu. |
|
5. | Coginio | Fe all bacteria gwenwyn bwyd oroesi yn ystod coginio. |
|
6. | Oeri | Fe all bacteria gwenwyn bwyd sy'n goroesi dyfu. Fe all y bacteria gynhyrchu gwenwyn. |
|
7. | Cadw'n boeth e.e. ar gownter bwyd hunanweini |
|
|
8. | Aildwymo | Fe allai bacteria gwenwyn bwyd oroesi wrth aildwymo. |
|
9. | Storio (oer) | Fe all bacteria gwenwyn tyfu yn y bwyd. |
|
10. | Gweini | Fe all bacteria gwenwyn tyfu yn y bwyd. Fe all bacteria gynhyrchu gwenwynau. |
|
Rhestr Wirio HACCP ar gyfer Tîm y Gegin
✔ |
✘ |
||
---|---|---|---|
1. | Holl bobl sy'n trin bwyd i fod â Chymhwyster Diogelwch Bwyd cyfredol | ||
2. | Holl bobl sy'n trin bwyd yn ymwybodol o bwysigrwydd Diogelwch Bwyd | ||
3. | Pob person sy'n trin bwyd i hysbysu salwch i'r rheolwr / goruchwyliwr | ||
4. | Cadw golwg ar holl reolau Diogelwch Bwyd bob amser | ||
5. | Cadw golwg ar drefnau holl gyflenwyr bwyd a chadarnhau tymheredd ac ansawdd holl gyflenwadau bwyd yn drwyadl | ||
6. | Gwahanu bwyd amrwd a bwyd wedi'i goginio | ||
7. | Sicrhau bod pawb sy'n trin bwyd yn defnyddio'r sinciau golchi dwylo | ||
8. | Cymryd pob cam i atal croes halogi | ||
9. | Cadw cofnodion rheoli tymheredd manwl gywir ac osgoi cadw bwyd yn y parth perygl (rhwng 5°C a 63°C.) | ||
10. | Sefydlu amserlen lanhau effeithiol |
÷10 = %
Iechyd a Diogelwch
Mesur yw Iechyd a Diogelwch a luniwyd i warchod y gweithlu, cwsmeriaid, contractwyr ac unrhyw ymwelwyr neu aelod o'r cyhoedd sy'n cael eu heffeithio mewn unrhyw fodd gan waith.
Termau allweddol:
Yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch (HSE): yw'r corff sy'n rheoleiddio iechyd a diogelwch.
Perygl: rhywbeth a allai beri niwed.
Risg: y tebygolrwydd o achosi niwed.
Cost damweiniau a salwch
Dangosodd astudiaeth gan yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch (HSE) bod damweiniau'n costio hyd at 37% o elw un sefydliad.
Cost safonau Iechyd a Diogelwch gwael:
- Cynnydd mewn absenoldeb salwch.
- Marwolaethau.
- Lleihau perfformiad cwmni.
- Costau yswiriant uwch.
- Colli cynhyrchiad.
- Cyhoeddusrwydd drwg sy'n gallu arwain at enw drwg.
Deddf Iechyd a Diogelwch wrth Weithio (1974) HASAWA
Mae Deddf Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith yn cwmpasu pob agwedd o Iechyd a Diogelwch ac mae dyletswyddau gweithwyr yn cynnwys:
- Gofalu am eu hiechyd a diogelwch eu hunain yn y gwaith.
- Gofalu am iechyd a diogelwch eraill (gan gynnwys aelodau'r tîm a chwsmeriaid).
- Cydweithredu gyda'u cyflogwr o ran iechyd a diogelwch.
- Hysbysu unrhyw sefyllfaoedd peryglus i'w goruchwyliwr / rheolwr.
- Peidio â chamddefnyddio nac ymyrryd ag unrhyw beth a ddarparwyd at ddibenion iechyd a diogelwch.
Mae'r cyflogwr yn gyfrifol am y canlynol:
- Darparu a gofalu am offer a systemau gwaith gan sicrhau eu bod yn ddiogel ac nad ydynt yn effeithio ar iechyd y gweithlu.
- Delio â holl sylweddau, fel cemegau.
- Rhoi gwybodaeth, hyfforddiant a goruchwyliaeth ar bob agwedd o Iechyd a Diogelwch.
- Cynnal gweithle iach a diogel ar gyfer yr holl weithlu.
- Darparu datganiad polisi Iechyd a Diogelwch.
2. Yr Awdurdod Gweithredol Iechyd a Diogelwch – cynllun pum pwynt
Dywed deddfwriaeth Iechyd a Diogelwch bod:
- Rhaid darparu polisi iechyd a diogelwch ysgrifenedig wrth gyflogi pump o bobl neu fwy.
- Rhaid cwblhau asesiad risg ar gyfer aelodau'r staff, cwsmeriaid, contractwyr ac ymwelwyr.
- Cynllunio, rheoli, arolygu ac adolygu holl fesurau Iechyd a Diogelwch.
- Sicrhau bod cyngor Iechyd a Diogelwch priodol ar gael i bob aelod o'r staff.
- Ymgynghori ag aelodau'r staff o ran risgiau posibl a sefydlu mesuriadau i leihau'r risgiau hyn.
Gorfodi
Bydd swyddogion gorfodi'n cynorthwyo'r busnesau i gydymffurfio â'r gyfraith.
Fe allant wneud y canlynol:
- Mynd i mewn i eiddo ac adeiladau.
- Cynnal ymchwiliad.
- Holi.
- Cymryd samplau a thynnu lluniau.
- Rhoi cyngor ar welliannau.
- Rhoi rhybuddion gwella.
- Peri erlyniad.
Arwyddion Iechyd a Diogelwch
Arwydd |
Golwg |
Llun |
---|---|---|
Arwyddion Rhybuddio | Mae y rhain yn drionglog. Symbol du ar gefndir melyn e.e. gofal neu berygl. | |
Arwyddion gorfodol(rhaid gwneud) | Mae y rhain yn grwn. Symbol gwyn ar gefndir glas. Arwydd: e.e golchi dwylo. | |
Arwyddion gwahardd(peidio â gwneud) | Mae y rhain yn grwn. Symbol du ar gefndir gwyn. Cylch gydag ymyl coch gyda llinell letraws drwchus ar ei draws yn dangos pethau na ddylid eu gwneud e.e dim ysmygu. | |
Arwyddion argyfwng | Mae y rhain yn sgwâr neu betryal. Symbol gwyn ar gefndir gwyrdd e.e. arwydd allanfa dân. | |
Arwyddion diffodd tân | Mae y rhain yn sgwâr neu betryal. Symbol gwyn ar gefndir coch. e.e. pibellau tân. |
3. Rheolau Tân
Y ddeddfwriaeth ynglŷn â diogelu rhag tân yw: Diogelwch rhag Tân a Rheoliadau, Gorchymyn Diwygio Rheoleiddio (Diogelwch Tân) 2005
Mae'n amlinellu rhagofalon tân cyffredinol a gofynnol gan fusnesau, gan gynnwys:
Dull o ganfod a rhoi rhybudd os bydd tân | Clychau tân |
---|---|
Darparu ffordd o ddianc | Allanfeydd tân |
Dull o ymladd tân | Diffoddwyr tân |
Hyfforddi staff mewn diogelwch tân | Cofnodion hyfforddiant |
Mae cyflogwyr yn gyfrifol am gydymffurfio â'r Ddeddf ac asesu risgiau.
Mae rhai o gyfrifoldebau cyflogwyr a staff yn cynnwys y canlynol:
- Rhaid i gyflogwyr hysbysu staff o unrhyw risg a nodwyd mewn asesiad risg.
- Rhaid i gyflogwyr gynnal hyfforddiant trin tân fel rhan o'r cynefino i gynnwys:
- Atal tân.
- Lleoliad offer tân.
- Mannau ymgynnull.
- Rhaid i gyflogwyr gynnal holl offer ymladd a chanfod tân (larymau mwg) a llwybrau argyfwng yn llawn a'u cadw mewn cyflwr da.
- Rhaid i weithwyr gydweithredu gyda chyflogwyr i sicrhau bod y gweithle'n ddiogel rhag tân, a pheidio â gwneud dim sy'n rhoi eraill mewn perygl.
Mae atal tân yn gyfrifoldeb pwysig iawn i holl fusnesau, oherwydd ei fod yn gallu effeithio ar bobl yn y gwaith, cwsmeriaid, ymwelwyr, contractwyr, diffoddwyr tân ac unrhyw un yn y cyffiniau bryd hynny.
Mae peryglon tân yn cynnwys:
- Fflamau a gwres
- Lleihau ocsigen
- Mwg a tharthau gwenwynig
- Cwymp adeiladau
- Fe all tân arwain at anaf a marwolaeth.
Fe all gwahanol bethau yn y gegin achosi tanau:
- Offer wedi gorboethi.
- Hylifau poeth fel saim mewn ffriwyr.
- Celfi neu offer gyda fflam agored.
- Arwyneb poeth, fel offer goleuo a gwresogi a byrddau bwyd poeth.
- Clytiau popty wrth symud sosbenni ar stôf fflam agored.
Rhaid i'r sawl sy'n gyfrifol sefydlu trefn ddianc os bydd tân sy'n cynnwys:
- Cynnal prawf dril tân.
- Nodi sefyllfaoedd a allai achosi argyfwng.
- Nodi sut i wagio'r adeilad mewn argyfwng.
- Nodi'r drefn i'w dilyn i adael i unigolion ddod yn ôl i'r adeilad.
- Sicrhau bod dull o ddianc ar gael bob amser.
- Sicrhau bod diffoddwyr tân digonol a phriodol ar gael ymhob ardal.
- Cyfarwyddo'r holl weithlu.
- Sicrhau bod unrhyw ymwelwyr, cwsmeriaid a chontractwyr yn cael cyfarwyddyd os bydd angen gwagio'r adeilad.
Rhaid i'r sawl sy'n gyfrifol wneud asesiad risg sy'n cynnwys:
- Nodi'r perygl tân.
- Nodi pobl sydd mewn perygl.
- Asesu'r risgiau.
- Cofnodi'r canfyddiadau.
- Adolygu a diweddaru'r asesiad risg fel bo angen.
Trefn Gwagio'r Adeilad os bydd Tân
- Seinio'r larwm.
- Galw'r Frigâd Dân.
- Diffodd y cyflenwad nwy a thrydan os gallwch.
- Ceisio diffodd y tân ond peidio â pheryglu eich hun.
- Cau pob ffenestr a drws.
- Gadael yr adeilad a mynd i'r Man Ymgynnull.
- Peidio ag oedi cyn seinio'r larwm tân neu alw'r Frigâd Dân.
- Peidio â defnyddio unrhyw lifft.
- Peidio â gwastraffu unrhyw amser yn casglu eiddo personol.