Sesiwn 3:
Paratoi, gwirio cyn dechrau gweithio a namau cyffredin mewn peiriannau
Cyflwyniad
Erbyn diwedd y sesiwn hon byddwch chi'n gallu:
- paratoi rhai mathau o beiriannau ar y tir i weithio, gan ddilyn argymhellion y gwneuthurwyr, llawlyfr y defnyddiwr neu lawlyfr y peiriannau.
- gwirio rhai peiriannau ar y tir cyn dechrau gweithio, gan ddilyn argymhellion y gwneuthurwyr, llawlyfr y defnyddiwr neu lawlyfr y peiriannau.
- nodi namau cyffredin ac awgrymu camau priodol i atgyweirio'r peiriant.
- gwirio gofynion diogelwch rhai peiriannau ar y tir a rhoi gwybod amdanyn nhw gan ddilyn argymhellion y gwneuthurwyr, llawlyfr y defnyddiwr neu lawlyfr y peiriannau.
Paratoi'r peiriant at gael ei ddefnyddio
- Asesu'r jobyn sydd i'w wneud (addasrwydd, mynediad i gaeau, llethrau, teiars).
- Gwirio bod y peiriannau'n addas a bod y mewnbwn pŵer cywir o'r tractor (e.e. hp marchnerth cywir).
- Gwirio bod y peiriannau wedi cael gwasanaeth ac nad oes unrhyw waith atgyweirio i'w wneud.
- Gwirio bod y dyfeisiadau diogelwch yn eu lle ac yn addas i'r pwrpas.
- Gwirio bod pob lefel olew yn gywir ac bod yr iro wedi'i wneud.
- Sicrhau bod yr offer wedi'i roi wrth y tractor yn ddiogel ac yn gadarn.
- Sicrhau bod y person sy'n gweithio’r peiriant yn gyfarwydd â llawlyfr yr offer.
Gwirio personol cyn dechrau
- Cael hyfforddiant cyn defnyddio unrhyw beiriannau.
- Dillad addas – dim dillad llac neu emwaith a allai fynd yn sownd mewn rhannau sy'n symud, clymu gwallt hir yn ôl, gwisgo esgidiau addas (rhai diogelwch, glân gyda gafael dda) a PPE os oes angen (amddiffynwyr clustiau/menig).
- Bod yn effro ac nid wedi gorflino.
- Bod yn gyfarwydd â sut i redeg y tractor a beth mae’n gallu ei wneud.
Gwirio tractorau a pheiriannau cyn dechrau gweithio
- Gwirio'r tanwydd – edrych i weld mewn modelau henach neu edrych ar y medrydd (gauge) tanwydd.
- Gwirio'r olew – bocs gêr / gyriant pŵer / injan / echel ôl.
- Hylif y cydiwr a'r breciau.
- Gwirio lefel y dŵr a bod dim malurion yn y rheiddiadur.
- Gwirio bod y teiars heb dreulio, gwasgedd y teiars a namau.
- Gwirio'r goleuadau, yn enwedig y breciau, y dangosydd (indicator) a'r oleufa (beacon).
- Gwirio cysylltiadau'r batri a lefel yr electrolytau.
- Gwirio'r gwregys ffan am densiwn a thraul.
- Gwirio bod y ffenestri i gyd yn lân.
- Gwirio bod y drychau yn y safle cywir a'u bod yn lân.
Nodi namau cyffredin mewn peiriannau ar y tir
Mae amrywiaeth o namau'n gallu digwydd yn ystod diwrnod/bywyd gwaith peiriant.
- tanwydd anghywir, wedi'i lygru neu ddiffyg tanwydd
- hidlenni (aer, tanwydd, olew) wedi'u blocio
- gwasgedd olew gwael
- sbrocedi wedi'u difrodi a systemau gyriant wedi'u baeddu (fouled)
- llafnau heb fod yn finiog neu wedi'u difrodi
- bwlch plygiau tanio wedi'i faeddu neu heb ei osod yn gywir
- tensiwn adlamu'r taniwr (starter recoil tension)
- mecanweithiau wedi'u blocio
Byddai pob un o'r rhain yn gwneud i'r peiriant weithio'n llai effeithlon neu dorri i lawr.
Beth yw'r gofynion diogelwch ar gyfer rhai peiriannau ar y tir yn y diwydiant?
Fel arfer maen nhw i'w gweld yn:
- argymhellion y gwneuthurwyr pan maen nhw'n gwerthu peiriant i ffermwr
- llawlyfr y defnyddiwr
- llawlyfr y peiriant
Enghreifftiau o ofynion diogelwch ar beiriannau
- caban diogelwch
- gardiau PTO
- gardiau llafnau / cyllyll
- botymau stop argyfwng
- grisiau â gafael / danheddog (serrated) i gaban y tractor
- balast i gael cydbwysedd rhag i’r peiriant ddymchwelyd
Cloi
Ar ddiwedd y sesiwn hon, ac ar ôl cyfres o dasgau ymarferol yn y gweithdy ac yn y maes, dylech chi fod yn gallu:
- dewis rhai peiriannau ar y tir sydd yn y diwydiant ar gyfer gwaith penodol.
- gwirio rhai peiriannau ar y tir cyn eu defnyddio.
- nodi namau cyffredin ac awgrymu camau priodol i atgyweirio'r peiriant.
- gwirio'r gofynion diogelwch ar gyfer y diwydiant ar y tir rydych chi wedi'i ddewis.